Czym jest system asekuracyjny?

System asekuracyjny to zespół kompatybilnych ze sobą elementów ochronnych, które tworzą spójną strukturę zabezpieczającą przed upadkiem z wysokości. W kontekście branży energetycznej mogą to być m.in.:

·         linie poziome i pionowe (z wózkiem przesuwnym lub samozaciskowym),

·         punkty kotwiczące montowane na stałe do konstrukcji słupów, masztów, dachów stacji transformatorowych,

·         słupki asekuracyjne, przystosowane do montażu na dachach z różnym poszyciem,

·         szyny asekuracyjne – instalowane pionowo przy drabinach serwisowych,

·         urządzenia samohamowne, amortyzatory i systemy ratunkowe.

Każdy z tych elementów musi spełniać wymagania określone w normach (m.in. PN-EN 795, EN 353-1, EN 360, EN 355, EN 365) oraz być dopasowany do konkretnej sytuacji – pracy w podwieszeniu, wejścia na dach, pracy przy linii WN, OZE itp.

Dlaczego systemy asekuracyjne są tak istotne w energetyce?

Praca w branży energetycznej niesie ze sobą szereg unikalnych zagrożeń, które wymagają zastosowania niezawodnych systemów zabezpieczeń. Oto kilka najważniejszych czynników, które decydują o konieczności stosowania asekuracji:

• praca w bezpośrednim sąsiedztwie napięcia elektrycznego (ryzyko porażenia, przeskoku łuku),

• zmienne warunki atmosferyczne (wiatr, śnieg, opady, zmrożone powierzchnie),

• niestabilne, wysoko zawieszone konstrukcje (słupy, maszty, dachy elektrowni).

System asekuracyjny musi być odporny na czynniki atmosferyczne i chemiczne, a także zawierać komponenty o właściwościach izolacyjnych – np. separujące elementy kotwiczące czy linki wykonane z materiałów dielektrycznych.

Typowe rozwiązania asekuracyjne w branży energetycznej

W zależności od charakteru obiektu oraz typu wykonywanych prac, w branży energetycznej stosuje się różne typy systemów asekuracyjnych. Do najczęściej używanych należą:

• Szyny i systemy pionowe z urządzeniem samozaciskowym montowanym do szyny – stosowane przy drabinach serwisowych (np. na słupach SN/WN),

• Systemy linowe poziome – umożliwiające bezpieczne poruszanie się po dachach stacji transformatorowych i rozdzielni,

• Punkty kotwiczące jedno- i wielostanowiskowe – montowane na konstrukcjach stalowych, słupach, dachach płaskich,

• Tymczasowe systemy linowe – stosowane przy montażach farm fotowoltaicznych, gdzie układ miejsca pracy zmienia się dynamicznie.

Kompatybilność i projektowanie systemów

Zgodnie z normą PN-EN 365, wszystkie elementy systemu muszą być kompatybilne – ich połączenia nie mogą osłabiać skuteczności ochrony. Dlatego projektowanie systemu asekuracyjnego powinno być poprzedzone analizą ryzyka, oceną techniczną miejsca pracy oraz uwzględniać realne scenariusze zagrożeń. W przypadku energetyki często kluczowa jest możliwość serwisowania systemu i jego łatwego demontażu w przypadku modernizacji infrastruktury.

Najczęstsze błędy – czego unikać?

Nawet najlepszy sprzęt asekuracyjny nie spełni swojej funkcji, jeśli zostanie niewłaściwie dobrany lub używany. Oto najczęstsze błędy popełniane przy organizacji ochrony przed upadkiem z wysokości:

• stosowanie tylko środków ochrony indywidualnej (np. same szelki bez linii kotwiczenia) – bez ciągłości zabezpieczenia,

• brak przeglądów systemów stałych – szczególnie niebezpieczne przy systemach montowanych na zewnątrz,

• brak szkolenia pracowników z obsługi konkretnego systemu, mimo że jest to obowiązkowe.

Podsumowanie

W branży energetycznej nie wystarczy zakupić pojedyncze komponenty ochronne – konieczne jest wdrożenie pełnego, dostosowanego do warunków pracy systemu asekuracyjnego, zgodnego z obowiązującymi normami. Właściwie zaprojektowany i użytkowany system asekuracyjny chroni nie tylko przed upadkiem, ale i przed zagrożeniami specyficznymi dla energetyki, takimi jak porażenie prądem czy praca w podwieszeniu.